تحقق «صلح جهانی» بر مبنای حکومت اسماء در عرفان اسلامی

در عرفان اسلامی، در مقایسه با نگرش جامعه‌شناختی و حقوق بین‌الملل، نگاه متفاوتی به صلح جهانی شده است؛ حتی جنگ، نزاع و تخاصمات نیز دیگرگون نگریسته می‌شود. از منظر عارف، همه هستی جلوه‌گاه اسماء حق است؛ با عنایت به تقابل این اسماء، که تضادها و تزاحم‌ها را در جهان توجیه می‌کند، اولاً این پدیده‌ها به دیده غضب نگریسته نمی‌شوند؛ ثانیاً نگاه سِلم‌آمیز عارفِ مصلح اقتضا می‌کند که همان‌گونه که این کثرات ذیل اسم جامع «الله» جمع می‌شوند تضادها و نزاع‌های عالم انسانی را نیز به سمت صلح و وحدت سوق دهند. منشأ این صلح، درون عارف است که در مسیر ارشاد و دست‌گیری دیگران، وجه اجتماعی و جهانی می‌یابد. عرضه الگوهای آرمان‌شهری نشان می‌دهد تحقق چنین جوامعی همواره مطلوب بشر بوده و زعمای این آرمان‌شهرها اساساً به اوصاف عرفانی متصف‌اند یا صبغه عرفانی دارند. هر قدر رهبران جوامع نگاه و مناقب عرفانی، و تربیت مبتنی بر عرفان داشته باشند جامعه جهانی قرابت بیشتری با جهان آرام یا صلح جهانی خواهد داشت.